Αθάνατο ελληνικό πανηγύρι

 Μια λαϊκή μορφή ψυχαγωγίας

της μαθήτριας της Α΄ Λυκείου  Παπαδούλη Ευθυμίας

     Πανηγύρι είναι μια εορταστική εκδήλωση που γίνεται συνήθως για θρησκευτικούς ή εμπορικούς σκοπούς. Kατά την αρχαιότητα Πανηγύρεις ονομάζονταν πολλές εορταστικές ή αθλητικές εκδηλώσεις. Σήμερα, πανηγύρεις οργανώνονται στην Ελλάδα σε ενορίες με την ευκαιρία θρησκευτικών εορτών. Στη διάρκειά τους γίνεται συνήθως η λειτουργία, περιφορά εικόνας καθώς και λειτουργία υπαίθριας αγοράς. Σε μικρά μέρη μπορεί το πανηγύρι να συνοδευτεί με γεύμα, τραγούδια και χορούς.

    Μέσα στους αιώνες, οι λαϊκές γιορτές θρησκευτικού χαρακτήρα, των οποίων η παράδοση ακολουθείται μέχρι σήμερα, αντιπροσώπευαν στιγμές συνεύρεσης και διασκέδασης ιδίως για τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις που ήταν αποκλεισμένες από τις άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.Σήμερα οι λαϊκές γιορτές είναι πάρα πολλές και επιτρέπουν σε δεκάδες χωριά, μικρά και μεγάλα, να ζωντανέψουν με χιλιάδες φώτα και χρώματα.

     Παλιά το “σύστημα” ήθελε μία ζυγιά (κομπανία) σε ένα καφενείο και μία στο απέναντι. Χωρίς μικρόφωνα, μόνο κλαρίνο, βιολί, σαντούρι, λαούτο και- λίγο μετά- κιθάρα. Τα πανηγύρια κρατούσαν δύο ημέρες. Την παραμονή παίζανε στα καφενεία, την άλλη ημέρα αμέσως μετά την εκκλησία και το απόγευμα στην πλατεία (στον «γενικό χορό»), ενώ σχημάτιζαν κοινό ταμείο. Μεροκάματο ήταν η χαρτούρα και έτσι αμείβοταν η ικανότητα του αργανοπαίχτη να αγγίξει την ψυχή του χορευτή.Τότε ο πληθυσμός είχε βιωματική σχέση με το χορό,οι Ελληνες ήξεραν τον ρυθμικό κανόνα.

Ο κόσμος χόρευε ομαδικά, εξ άλλου οι κυκλικοί χοροί γεννήθηκαν στην Ελλάδα και συμβολίζουν μια κοινότητα δημοκρατική. Ο πρώτος χορευτής έδειχνε το ταμπεραμέντο του, την ιδιωτική του προσέγγιση. Μετά πήγαινε τελευταίος και ξαναστήριζε την ομάδα του χορού, την κοινότητα.Η μουσική ήταν ταυτισμένη με μια μορφή ιερουργίας.Όλοι αμοίβονταν υλικά και συναισθηματικά.Χαρακτηριστικα ήταν η παρουσία θρύλων της μουσικής στο πατάρι, η προσήλωση στο δημοτικό ρεπερτόριο, αλλά και οι πρώτες πρωινές ώρες μέσα σε κάποιο οικόπεδο ή στην πλατεία του χωριού, όπου τα λαμπάκια παρέμεναν αναμμένα, οι μουσικοί έπαιζαν πιο αργά, τα κιβώτια είχαν αδειάσει και όλοι είχαν ξορκίσει, έστω και για λίγο, την καθημερινότητα της πόλης.
     Τώρα όλα κινούνται σε διαφορετικό ρυθμό.Το σκηνικό του πανηγυριού θυμίζει όλο και περισσότερο απόπειρα να «μετακομίσουν» για μια βραδιά τα σκυλάδικα στην ύπαιθρο,που η ορχήστρα έχει μετασχηματιστεί και οι καλοί χορευτές λιγοστεύουν.Παρομοιάζεται με συναυλίες, χάνεται η παλιά δομή με τη σειρά του χορού, τώρα η πίστα είναι ελεύθερη.Το κάποτε ευγενές ποτό, η σαμπάνια, μπήκε στα χωράφια. Σήμερα τα πανηγύρια γίνονται από τα μαγαζιά, τους πολιτιστικούς συλλόγους και τις ποδοσφαιρικές ομάδες.Τα πράγματα είναι δύσκολα με την κρίση, ο κόσμος είναι πιο συγκρατημένος. Το πανηγύρι έχει υποβιβαστεί σε εκτόνωση, δεν είναι πια πεδίο συγκίνησης. Εχουν χαθεί τα κατά τόπους χορευτικά και μουσικά ιδιώματα. Δεν φταίνε τα σημερινά παιδιά, πάντως. Διακόπηκε η προφορική παράδοση και έπαιξε τον ρόλο της η τηλεόραση.

Πηγές:

http://www.pyles.tv/News/Alternative-Proposals/Ellada-panigiri.aspx

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B7%CE%B3%CF%8D%CF%81%CE%B9

http://www.tsilivi-travel.gr/el/culture/zakynthos-festivals.html

Στοχασμένη ψυχαγωγία ή πεζή διασκέδαση;;;

της μαθήτριας της Α΄ Λυκείου Ευαγγελίας Σιαντίδου

            Είναι σύνηθες, στις μέρες μας, ο περισσότερος κόσμος να θεωρεί τις έννοιες ψυχαγωγία και διασκέδαση ταυτόσημες. Στην πραγματικότητα όμως εντοπίζονται ποικίλες διαφορές μεταξύ τους, που δυστυχώς σπάνια γίνονται αντιληπτές από το ευρύ κοινό. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η παιδεία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις ψυχαγωγικές επιλογές των ανθρώπων τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν. Προσωπικά θεωρώ ότι το σχολείο καθώς και η οικογένεια δεν ωθούν, κυρίως τους νέους, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους και ίσως αυτός να είναι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο πολλοί άνθρωποι επιλέγουν σήμερα την διασκέδαση κι όχι την ψυχαγωγία.

            Παρατηρώντας την ετυμολογία των λέξεων ψυχαγωγία και διασκέδαση με βάση την αρχαία ελληνική γλώσσα, συνειδητοποιούμε ότι η λέξη ψυχαγωγία αποτελείται από τα συνθετικά ψυχή και άγω. Μέσω αυτής επιδιώκεται η αγωγή της ψυχής και η ταυτόχρονη απομάκρυνση του ανθρώπου από τα σωματικά, πνευματικά και ψυχικά προβλήματα της καθημερινότητας που τον κουράζουν. Αντίστοιχα, όσον αφορά τη λέξη διασκέδαση αποτελείται από την πρόθεση δια και τη λέξη σκεδάνυμι, η οποία στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει διασκορπισμός, ενώ στη νεοελληνική είναι η ενέργεια του διασκεδάζω, δηλαδή του να περνώ ευχάριστα, συνήθως μέσω της εκτόνωσης. Δυστυχώς δεν είναι αντιληπτό από πολύ κόσμο ότι μέσω της ψυχαγωγίας επιτυγχάνεται ταυτόχρονα και η διασκέδαση, χωρίς βέβαια να πραγματοποιείται και το αντίστροφο.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος καθημερινός Έλληνας προτιμά να παρακολουθήσει μία αμφιβόλου ποιότητας κινηματογραφική ταινία παρά μία θεατρική παράσταση με βαθύτερο στοχασμό, είναι φανερό ότι το θέατρο στις μέρες μας δεν ελκύει τόσο τον κόσμο όσο συνέβαινε στο παρελθόν. Στην αρχαία Ελλάδα, καθώς ο Περικλής, καθιερώνοντας τα «θεωρικά»,  έδωσε τη δυνατότητα στους πιο άπορους να παρακολουθήσουν τραγωδία μίμησιν πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, δηλαδή μια μίμηση πράξης, σημαντική και ολοκληρωμένη η οποία έχει διάρκεια και ποιητικό λόγο, κατά τον Αριστοτέλη που έδωσε τον ορισμό της τραγωδίας. Παράλληλα υποχρέωσε τους Αθηναίους πολίτες να παρακολουθούν θέατρο, μιας και το θεωρούσε απαραίτητο για την παιδεία του ανθρώπου και για την πνευματική του καλλιέργεια.

Ένα από τα σημαντικότερα αρχαία θέατρα κοντά στην περιοχή των Αθηνών ήταν αυτό της Επιδαύρου. Είναι αξιοσημείωτο ότι τέτοιου είδους θέατρα φιλοξενούσαν αποκλειστικά έργα αρχαίων τραγικών ποιητών (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευρυπίδης κ.λ.π.), όπου οι θεατές γνώριζαν εκ των προτέρων την υπόθεση και την έκβαση του έργου -σε αντίθεση με τα σημερινά  τηλεοπτικά σίριαλ και κινηματογραφικές ταινίες, όπου η υπόθεση και το τέλος παραμένουν άγνωστα. Μολονότι ήταν γνώστες της υπόθεσης, οι θεατές κατέκλυζαν κάθε χρόνο το θέατρο και μάλιστα πολλοί από αυτούς δεν κατάγονταν από την Αθήνα, ξοδεύοντας, έτσι, όχι μόνο περισσότερο χρόνο λόγω των μετακινήσεων αλλά και χρήματα.

Ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι παρακολουθούσαν συχνά θεατρικές παραστάσεις ήταν γιατί το θέατρο υπήρξε ένα σημαντικό είδος θεραπευτικής αγωγής, αφού μέσα από τον ποιητικό λόγο επαναπροσδιόριζαν την θέση τους στον κόσμο  και μαθαίνοντας να διαχειρίζονται ζητήματα που ξεπερνούσαν την απλή επιβίωση κατάφερναν να δαμάσουν το χάος.

            Δυστυχώς, στις μέρες μας, ελάχιστοι είναι αυτοί που προτιμούν ως μέσω ψυχαγωγίας θεατρικές παραστάσεις με βαθύτερους στοχασμούς. Δύο σημαντικοί παράγοντες που θα μπορούσαν  να συμβάλλουν ενεργά στη θεατρική παιδεία είναι το σχολείο και η οικογένεια. Βέβαια το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν προωθεί με αποτελεσματικό τρόπο  την ανάπτυξη θεμάτων με πολιτιστικό χαρακτήρα. Αφαιρώντας, έτσι, την δυνατότητα από τους νέους να ασχοληθούν με τον πολιτισμό και να διευρύνουν τους  πνευματικούς τους ορίζοντες τους μέσω του σχολείου, το μέλλον μοιάζει αβέβαιο για την ανάπτυξη της πνευματικής κουλτούρας των ανθρώπων. Επιπλέον, ελάχιστοι είναι αυτοί που θεωρούνται «προνομιούχοι» καθώς η οικογένεια τους έχει την οικονομική δυνατότητα να τους παρέχει ψυχαγωγία υψηλού επιπέδου.

Δυστυχώς, ο σύγχρονος άνθρωπος, ζώντας από κάθε άποψη πιο έντονα από τις προηγούμενες γενιές, αναζητά την πολύπλευρη ικανοποίηση των αισθήσεων του και την επιτυγχάνει μέσω της διασκέδασης, χωρίς να στρέφεται προς το θυμικό του. Δεν ησυχάζει, δεν ηρεμεί, δεν αναπαύεται, παρά σκορπίζεται νομίζοντας ότι διασκεδάζει. Ζει επιφανειακά και του φαίνεται δύσκολο να στραφεί προς τα έσω και να αναζητήσει βαθύτερα νοήματα, ενώ προσδοκώντας μόνο εξωτερικούς σκοπούς, όπως η επιτυχία, ο πλούτος και η καριέρα,  ο εσωτερικός του κόσμος παραμένει φτωχά αναπτυγμένος.

             Εν κατακλείδι, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αλλά και του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος η ψυχαγωγία ,στην εποχή μας , φαντάζει πολυτέλεια. Ίσως για τον Έλληνα του 21^ου αιώνα οι επιλογές του στο θέμα της ψυχαγωγίας να είναι απελπιστικά περιορισμένες. Ίσως να μην έχει την δυνατότητα να  επιλέξει τη ψυχαγωγία και να είναι αναγκασμένος να επιλέγει συνέχεια την διασκέδαση. Ή μήπως αρνείται κάτι ποιοτικό γιατί έχει συνηθίσει και αρκείται στην κοινότυπη και φτηνή διασκέδαση;   

                                                                                                      

Η Ταβέρνα : ένας διαχρονικός τρόπος ψυχαγωγίας για τους Έλληνες

     

Του μαθητή της  Α΄ Λυκείου Καραΐσκου Βασίλη

Μαζί Βάρναλης, Τσίρκας και Παπαϊωάννου.

       Είναι αλήθεια πως ο ελληνικός λαός υπέστη μία πληθώρα αλλαγών , άλλοτε επίπονων και βάναυσων  και άλλοτε προοδευτικών ,μα κάθε φορά έβρισκε τρόπους εκτόνωσης και διασκέδασης. Πρωταγωνιστικό ρόλο στο πολιτιστικό προσκήνιο κάθε περιοχής αποτελούσε η πατροπαράδοτη λαϊκή ταβέρνα. Αυτή ήταν που στάθηκε δίπλα στον Έλληνα μετά από κάθε δυσκολία και η παρουσία της έδινε ζωή και ελπίδα στους ανθρώπους με την ζεστασιά και την ανθρωπιά που εξέπεμπε. Ήταν το σημείο αναφοράς όλων ,ανεξαιρέτως, εκεί όπου δηλαδή τα άτομα μοιραζόταν καημούς και εμπειρίες σε ένα κλίμα αλληλοϋποστήριξης .

        Αρχικά οι ταβέρνες ήταν συνήθως τοποθετημένες σε πιο απόμακρα μέρη κυρίως σε υπόγεια ,μακριά δηλαδή από τον κόσμο  και την επιρροή του. Καθώς έμπαινες συναντούσες ένα κόσμο τελείως διαφορετικό όπου τα πράγματα που τους ένωναν ήταν περισσότερα από αυτά που τους χώριζαν. Ήταν ένας υγρός και μικρός χώρος με χωμάτινο πάτωμα και βαρέλια με κρασί διάσπαρτα .Αργότερα βέβαια όπως είναι λογικό οι ταβέρνες  εκσυγχρονίζονται τόσο σε εξοπλισμό όσο και στον χώρο. Οι τοίχοι διακοσμούνται  με φιγούρες κανταδόρων , θέματα από την ελληνική μυθολογία  και γενικότερα  εκπέμπουν έναν αέρα καθαριότητας και ανανέωσης . Φεύγουν από τα υπόγεια και εγκαθίστανται σε παλιά κτήρια με αυλές κάνοντας τες προσιτές στο  ευρύτερο κοινό. Ακόμα, σηματοδοτείται και η είσοδος γυναικών και οργανοπαικτών κάθε είδους στις εγκαταστάσεις της ταβέρνας.

Με το πέρασμα των χρόνων  η ταβέρνα αλλάζει και προσαρμόζεται στις ανάγκες της κάθε περιόδου. Ποτέ δεν έμεινε στάσιμη με τον τίτλο της μουσειακής γωνιάς της περιοχής μα πάντα βρισκόταν στο κέντρο της διασκέδασης και της κοινωνικής ζωής των κατοίκων. Στάθηκε δίπλα  στον Έλληνα σε πολύ δύσκολες στιγμές όπως ο πόλεμος ,η πείνα  όχι σαν ένα μέρος τροφής και οινοποσίας μα ως μια  αναλλοίωτη στο χρόνο ιδέα .

Σιγά σιγά  η Ελλάδα μπαίνει στη σφαίρα επιρροής των μεγάλων κρατών με αποτέλεσμα όλο και περισσότερες ξενόφερτες αντιλήψεις και μόδες να κατακλύζουν το πανελλήνιο μερικές από τις οποίες έρχονται να αλλάξουν και τις ταβέρνες. Αυτές όμως δεν είναι πρόθυμες να φιλοξενήσουν τις νέες αυτές αλλαγές,  με αποτέλεσμα σταδιακά να ξεφυτρώνουν τα μαζικά κοσμικά κέντρα (μπουζούκια) έτοιμα να υποδεχθούν τον νέο αμερικανικό τρόπο διασκέδασης .Πλουσιότεροι προτιμούν τα νέα πολυτελέστερα κέντρα  που βρίσκονταν αρκετά πιο μακριά από το κέντρο των πόλεων, με αποτέλεσμα  τα ταβερνεία που βρισκόταν στην καρδιά της να μετατρέπονται σε οινομαγειρεία για εργαζόμενους και τόπους διασκέδασης κυρίως των κατώτερων στρωμάτων. Από αυτά πέρασαν και μεγάλα ονόματα μουσικών καλλιτεχνών στρέφοντας έτσι το βλέμμα του ευρύτερου κοινού που θέλησε να τους θαυμάσει τόσο αυτούς όσο και τις δημιουργίες τους ,ανάμεσα στους οποίους υπήρξαν και άτομα τους πνεύματος όπως και της πολιτικής. Η ταβέρνα έγινε πολλές φορές και κέντρο προεκλογικών συγκεντρώσεων όπου οι υποψήφιοι μάζευαν τους ψηφοφόρους και  είτε  δωροδοκώντας είτε μεθώντας επηρέαζαν την βούληση τους προς το δικό τους συμφέρον. 

       Επομένως διαπιστώνουμε πως η ταβέρνα ήταν ένας χώρος που οι άνθρωποι αφιέρωναν μεγάλο κομμάτι της ζωής τους  και είναι το μέσο διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς .Σήμερα βέβαια με τους ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης και εξέλιξης αφήνουμε στο παρελθόν τα ήθη και έθιμα και αρχίζουμε να τα ξεχνάμε. Τα ερεθίσματα που δεχόμαστε καθημερινά μας αναγκάζουν να προσπερνάμε τα ιδανικά μας και να γινόμαστε μέρος του συρμού. Όλα αυτά μας κάνουν πιο επιθετικούς ,ανταγωνιστικούς και εχθρικούς προς τον συνάνθρωπό μας, κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που συνέβαινε λίγα χρόνια πριν , όταν για να διασκεδάσεις δεν χρειαζόσουν ένα σωρό από συσκευές και ειδικά διαμορφωμένους χώρους παρά μόνο μια καλή παρέα λίγο κρασί και μουσική, πράγματα τα οποία συναντούσες σε μια ταβέρνα.

Κόμικς: Η 9η Τέχνη - μία ευπρόσιτη μορφή ψυχαγωγίας

Από τον μαθητή Α' Λυκείου Ιατρού Γιάννη

Τα κόμικς, ή αλλιώς η 9η Τέχνη, όπως έχουν καθιερωθεί στις μέρες μας, είναι μία πολυδιάστατη μορφή τέχνης. Έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές μέσα από τις σελίδες τους, συντροφεύοντας μικρούς και μεγάλους αναγνώστες με τους διασκεδαστικούς χαρακτήρες και τις περιπέτειές τους.

Απέκτησαν τη μορφή που ξέρουμε σήμερα περίπου στις αρχές του 20^ού αιώνα. Παρ’ όλα αυτά από τότε μέχρι σήμερα, όπως είναι λογικό, εξελίχθηκαν και διαμορφώθηκαν, δημιουργώντας έτσι μία μεγάλη γκάμα διαφορετικών υφών και πιο εξειδικευμένων έργων, που απευθύνονταν τόσο σε ευρύ κοινό όσο και σε πιο συγκεκριμένο.

Στην Ελλάδα οι εικονογραφημένες ιστορίες έκαναν αισθητή την παρουσία τους κατά τη δεκαετία του ’50, αν και αρκετές πειραματικές εκδόσεις είχαν κάνει την εμφάνισή τους προηγουμένως. Σε μία χώρα που μόλις είχε σταθεί στα πόδια της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ανάγκη για ένα μέσο ψυχαγωγίας που δεν απαιτούσε ούτε ιδιαίτερες γνώσεις ούτε κάποιο ιδιαίτερο χρηματικό ποσό ήταν εμφανής σε κάθε έλληνα. Αυτός ήταν και ο λόγος που τα κόμικς γίναν τόσο εύκολα αποδεκτά στη χώρα μας.

Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι χαρακτήρες που πρωτοεισήχθησαν στη χώρα μας. Οι Έλληνες μπορούσαν εύκολα να ταυτιστούν με τον Αστερίξ, τον μικρόσωμο Γαλάτη, και το υπόλοιπο χωριό, το οποίο ήταν φαινομενικά αβοήθητο μπροστά σε μια ολόκληρη αντίπαλη αυτοκρατορία, τη Ρωμαϊκή, κι όμως αρνούνταν υποδειγματικά την υποταγή και –έστω και με τη βοήθεια του μαγικού ζωμού- ερχόντουσαν ξανά και ξανά αντιμέτωποι με τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Το ίδιο εύκολα ταυτίστηκαν με χαρακτήρες όπως ο Μίκυ, ο Σεραφίνο, ο Μπλεκ κ.ά.

Με την πάροδο των χρόνων, πολλές εκδόσεις κάνουν την εμφάνισή τους στα ελληνικά περίπτερα και στα βιβλιοπωλεία. Τόσο περιοδικές όσο και αυτόνομες εκδόσεις, από έλληνες και ξένους δημιουργούς, χαρίζουν στους αναγνώστες μερικά λεπτά ή μερικές ώρες διασκέδασης και χαλάρωσης, χωρίς να λείπουν και τα πιο «εκπαιδευτικά» έργα, όπου η υπόθεση έχει να προσφέρει πολλά πράγματα και να εμπλουτίσει τις γνώσεις αυτού που τα διαβάζει.

Σήμερα, τα κόμικς έχουν στηθεί σαν μια μεσαίου μεγέθους βιομηχανία στη χώρα μας. Πολλοί «ντόπιοι» δημιουργοί εκδίδουν μηνιαίως τα δικά τους πονήματα, και το αναγνωστικό κοινό έχει αυξηθεί σε σχέση με παλιότερα. Δυστυχώς, όμως, στην Ελλάδα συγκεκριμένα επικρατεί η αντίληψη πως το συγκεκριμένο μέσο παραμένει παιδικό, και γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί έφηβοι, ακόμα και αν διάβαζαν σε μικρότερη ηλικία, σταματούν οριστικά, για να τα ξανανακαλύψουν (εάν σταθούν τυχεροί) σε μεγαλύτερη ηλικία.

Τα κόμικς όμως δεν απευθύνονται μόνο σε κάποιο συγκεκριμένο κοινό. Τα υπάρχοντα έργα μπορούν να το αποδείξουν περίτρανα. Υπάρχουν εκδόσεις που απευθύνονται κυρίως σε παιδιά, άλλες που επικεντρώνονται σε ενήλικες, και ανάλογα το κοινό αλλά και το περιεχόμενο ποικίλει και η τιμή καθώς και η ποιότητα της έκδοσης. Βέβαια, υπάρχουν έργα, όπως για παράδειγμα τα γαλλοβέλγικα Λούκυ Λουκ και Αστερίξ που μπορούν να διαβαστούν το ίδιο ευχάριστα από όλες τις ηλικίες ανθρώπων – απλά, η κάθε ηλικία θα ερμηνεύσει αυτό που διαβάζει με διαφορετικό τρόπο.

Τα θεατρικά μπουλούκια: μία μορφή ψυχαγωγίας του περασμένου αιώνα

Από τον μαθητή Α' Λυκείου Ντέρο Κωνσταντίνο

Μια φορά κι έναν καιρό, οι ηθοποιοί φτιάξανε θιάσους, που τους είπανε «μπουλούκια». Τα μπουλούκια ήταν μικρές ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες. Αποτελούνταν από νέους και άπειρους ηθοποιούς – οι οποίοι ήταν άνεργοι – ή ακόμη και από ολόκληρες οικογένειες πολλές φορές. Ήταν σχήματα περιφερόμενα και έπαιζαν κυρίως μυθιστορηματικά δράματα.

Τα μπουλούκια ήταν ένας από τους πιο φθηνούς τρόπους ψυχαγωγίας της εποχής αυτής. Ταξίδευαν πάντα με το τραίνο και πάντα στην Τρίτη θέση αφού ήταν η πιο οικονομική. Δεν έμεναν πάντα σε ένα συγκεκριμένο μέρος αλλά όπου έβρισκαν, κάτω από άθλιες συνθήκες. Στήνανε τις παραστάσεις τους σε τσαντίρια ή πρόχειρα πατάρια, σε αυλές σχολείων ή καφενεία και το ρεπερτόριό τους ήταν συγκεκριμένο. Τις περισσότερες φορές έπαιζαν για ένα πιάτο φαΐ ή ένα καρβέλι ψωμί, αφού οι χωρικοί δεν είχαν χρήματα να πληρώσουν.

Άκμασαν από τον 19^ο αιώνα έως το πρώτο μισό του 20^ού . Πολλοί αξιόλογοι ηθοποιοί συμμετείχαν σε αυτά, αν και κάποιοι δε θέλουν να το ομολογούν. Μερικοί από αυτούς ήταν οι: Μαρίκα Κοντοπούλη, Βασιλεία Βασιλειάδου, Σπεράντζα Βράνα, Καλή Καλό, Μίμης Φωτόπουλος, Αιμίλιος Βεάκης, κ.ά. Σημαντικά έργα ήταν η «Γκόλφο», «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας», «Τιμή και Χρήμα», «Εσμέ η Τουρκοπούλα», «Η Κασσιανή», «Η Ωραία του Περάν», «Ο Κουρσάρος» κ.ά. 

Κύριο χαρακτηριστικό των έργων τους ήταν ο αυτοσχεδιασμός, αυτός τους έδινε την ικανότητα να μετατρέπουν την κωμωδία σε δράμα και αντίστροφα. Κάποια τραγουδάκια, κάποια ανέκδοτα και κάποιοι χιουμοριστικοί διάλογοι ανάμεσά τους ήταν αυτά τα οποία τα έκαναν τόσο αγαπητά στο κοινό. Πρόσφεραν ομορφιά, δάκρυ και χαμόγελο. Κάθε βράδυ για τον καθένα από αυτούς ήταν μια εμπειρία και για κάθε χωριό ένα συμβάν.

Η περίοδος της παρακμής άρχισε μετά τον πόλεμο και με την δημιουργία των πρώτων θεατρικών αιθουσών και την πρώτη εμφάνιση του κινηματογράφου. Οι μετακινήσεις τους από μέρος σε μέρος ανέδειξαν τα μπουλούκια ως το κλασσικό πρότυπο της ελληνικής λαϊκής θεατρικής παράδοσης.

Συνοψίζοντας, τα μπολούκια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του πολιτισμού και του θεάτρου αφού με τη δράση τους έστησαν τα θεμέλια για το σημερινό θέατρο.

Παράγοντες που επηρεάζουν την μουσική ψυχαγωγία στις μέρες μας

του μαθητή της Α' Λυκείου Προφυλλίδη Άκη

Ένα βράδυ στα μπουζούκια ή παρακολούθηση μια όπερας;

Παρά την οικονομική κρίση ακόμα και σήμερα χώροι διασκέδασης όπως τα μπουζούκια αλλά όχι μόνο αυτά, αποτελούν προτεραιότητα στις επιλογές της πλειοψηφίας του κοινού και των νέων ειδικότερα. Γιατί άραγε οι περισσότεροι επιλέγουν ένα πιο «εύπεπτο», δήθεν λαϊκό , με πρόχειρο στίχο και επαναλαμβανόμενα μονότονη μουσική θέαμα και όχι μια όπερα με βαθύτερο νόημα;

Ψάχνοντας βαθύτερα αυτά τα ερωτήματα ερχόμαστε πρώτα στον κύκλο της οικογένειας. Είναι βέβαιο ότι  μέσα από την οικογένεια ο κάθε άνθρωπος επηρεάζεται και πολλές φορές υιοθετεί πρότυπα που ακολουθεί το περιβάλλον του. Είναι λοιπόν φυσικό, να προτιμά ένα είδος μουσικής, όπως αυτό που αντιπροσωπεύουν τα μπουζούκια από ένα άλλο είδος που διαφέρει από τα πρότυπα με τα οποία έχει μεγαλώσει και είναι επομένως πολύ δύσκολο να παρακολουθήσει ένα πνευματικότερο/ απαιτητικότερο είδος ψυχαγωγίας, όπως η όπερα και η κλασσική μουσική. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει και το γνήσια λαϊκό τραγούδι ή το έντεχνο , κομμάτι της μουσικής παράδοσής μας ,το οποίο υπηρετούν πολλοί αξιόλογοι συνθέτες ,στιχουργοί και τραγουδιστές καταξιωμένοι ,το οποίο δεν προσεγγίζει η νεότερη γενιά ή απορρίπτει εκτός και αν η ίδια η οικογένεια στρέψει το  ενδιαφέρον του νέου σε αυτό.

Συνεχίζοντας αυτόν τον προβληματισμό περνάμε στο κύκλο του σχολείου και γενικότερα της μόρφωσης. Είναι σίγουρο πως μέσα από το σχολείο, και τις γνώσεις που αντλούνται από αυτό, ο καθένας δέχεται ερεθίσματα τα οποία τον βοηθούν να δημιουργήσει τον χαρακτήρα και τις προτιμήσεις του. Ένα όμως σημείο που δεν έχει καταφέρει το σχολείο, ακόμα και στις μέρες μας, είναι να οδηγεί, με την κατάλληλη βοήθεια, τον καθένα στην επιλογή ενός τρόπου ψυχαγωγίας, που αναλογεί με το μορφωτικό του επίπεδο και γενικότερα με τις γνώσεις του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διευρύνει τους ορίζοντές του και στον τομέα της μουσικής ψυχαγωγίας. Άλλωστε, πολλές φορές η έλλειψη της μουσικής παιδείας, αλλά και η ανεπιτυχής, στεγνή ή και αποτρεπτική επίδραση του μαθήματος της μουσικής, όταν γίνεται στο σχολείο, οδηγεί σε μια τέτοια επιλογή ψυχαγωγίας. 

Ένας άλλος λόγος που ωθεί τον άνθρωπο σε επιλογές λιγότερο απαιτητικής διασκέδασης είναι ο   φόβος του στο να πειραματίζεται. Είναι φανερό, πως ο άνθρωπος έχει μάθει να ζει με στερεότυπα που έχει άκριτα υιοθετήσει από την κυρίαρχη κουλτούρα mainstream της κάθε εποχής η οποία εξυπηρετεί κάθε φορά συγκεκριμένα οικονομικά κυρίως συμφέροντα και η οποία προβάλλεται από τα ΜΜΕ ή το ραδιόφωνο κυρίως σε ό,τι αφορά τη μουσική, με συνέπεια να μην αναζητά και να μην πειραματίζεται με κάτι διαφορετικό που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα απωθώντας έτσι εναλλακτικούς τρόπους ψυχαγωγίας σε σχέση με τη μουσική.

Ένας πολύ σημαντικός λόγος είναι επίσης και η οικονομική κατάσταση. Στις μέρες μας, ιδιαίτερα, η οικονομική κατάσταση των περισσότερων ανθρώπων είναι λίγο έως πολύ άσχημη. Αυτό έχει ως αντίκτυπο να επιλέγονται φθηνότεροι τρόποι διασκέδασης, που απαιτούν μικρότερη χρηματική  δαπάνη.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι στις μέρες μας αποκλίνουμε όλο και περισσότερο από πνευματικότερους τρόπους ψυχαγωγίας και από συγκεκριμένα είδη μουσικής (όπως την κλασική , την έντεχνη ή τη γνήσια λαϊκή), λόγω πολλών στερεοτύπων, συνηθειών κυρίως όμως λόγω έλλειψης παιδείας.

ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ .

 Ψυχαγωγία για άτομα με ειδικές ανάγκες

της μαθήτριας της Α΄ Λυκείου Βογιατζή Φένιας

             Στην σημερινή κοινωνία πολλά προβλήματα κρύβονται αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Αρκετοί άνθρωποι αναγκαστικά ζουν στο περιθώριο της ζωής, ενώ στην πραγματικότητα αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές της.  Άτομα με κινητικά προβλήματα ή άλλα με  ειδικές ανάγκες/ δεξιότητες  δεν εγκαταλείπουν τον αγώνα και καθημερινά προσπαθούν να ασχοληθούν με καινούργια πράγματα, τα οποία θα τους κάνουν να αισθανθούν καλύτερα και προφανώς να διασκεδάσουν και να ψυχαγωγηθούν , όπως έχουμε όλοι μας ανάγκη. Πολλοί από εμάς πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν πολλές δυνατότητες για τους ανθρώπους με αναπηρία στο θέμα της ψυχαγωγίας. Κατά πόσο όμως αυτή η άποψη είναι αληθής;    Πολλές έρευνες έχουν ανατρέψει  την κοινή κυρίαρχη αντίληψη και έχουν αποδείξει ότι όλοι μας μπορούμε να ψυχαγωγηθούμε αλλά με διαφορετικό τρόπο ο καθένας και κάτω από άλλες συνθήκες.

 Μπετόβεν: έχασε ολότελα την ακοή του
αλλά δεν έπαψε να δημιουργεί

Αρχικά, άτομα με κινητικά προβλήματα  μπορούν να ασχοληθούν γενικότερα με την τέχνη.  Ειδικότερα με τη ζωγραφική , το χορό και το θέατρο . Η αίσθηση της δημιουργικότητας δρα καταλυτικά στην δημιουργία ενός κλίματος το οποίο  απαλλάσσει από το φαινόμενο του αποκλεισμού και της απομόνωσης. Μέσα από τέτοιες δραστηριότητες παρέχεται στους ανθρώπους  η δυνατότητα να δημιουργήσουν, να εκφραστούν και να καλλιεργήσουν την αυτογνωσία τους.  Μία άλλη   δημιουργική δραστηριότητα είναι ο χορός ο οποίος μπορεί να συνδεθεί άμεσα και με το τραγούδι , δραστηριότητες οι οποίες καλλιεργούν το αίσθημα ομαδικότητας,  επιτρέπουν στον καθένα την έκφραση του εαυτού του  και επίσης  βοηθούν σε μεγάλο βαθμό στην βελτίωση της κινητικής  συμπεριφοράς.  Πρέπει να τονιστεί επιπλέον ότι υπάρχει μια διαφοροποίηση ως προς την δυνατότητα πραγματοποίησης αυτών, η οποία βασίζεται στις διαφορετικές ανάγκες του καθενός και στα προβλήματα του. Επιπρόσθετα, σημαντική δίοδος ψυχαγωγίας αποτελεί και το θέατρο. Οι άνθρωποι με κινητικά προβλήματα έχουν την δυνατότητα όχι μόνο να παρακολουθούν παραστάσεις προσαρμοσμένες ή μη στα προβλήματα τους αλλά και ταυτόχρονα να παίρνουν μέρος σε αυτές.

Εκτός όμως από τον καλλιτεχνικό τομέα υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να γίνει κάποιος δημιουργικός σε άλλους τομείς της ζωής.  Σπουδαίες τεχνικές, οι οποίες εμφανίζονται στις μέρες μας είναι η θεραπευτική αγωγή, η μουσικοθεραπεία, γελωτοθεραπεία και η θεραπεία με χιούμορ. Οι παραπάνω αποτελούν μέρος τις σφαιρικής αγωγής, η οποία προσφέρεται ακόμα και σε ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν κινητικά προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα η γελωτοθεραπεία είναι μια πρωτοποριακή τεχνική βασιζόμενη και στην σωματική άσκηση. Συνδυάζονται απλές ασκήσεις γέλιου, ήπιες αναπνοές και τραγούδι τα οποία έχουν ως αντίκτυπο την δημιουργία ενός ευχάριστου κλίματος. Όσον αφορά στη μουσικοθεραπεία είναι μια μορφή δημιουργικής ψυχοθεραπείας μέσω της μουσικής και οι θεραπευόμενοι καταφέρνουν να διευρύνουν τις εμπειρίες τους και κατά κύριο λόγο την αυτογνωσία τους. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες παρατηρείται ότι οι δύο παραπάνω τρόποι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί και αποτελεσματικοί για την ζωή των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

              Γίνεται όμως ο αθλητισμός να απουσιάζει από τις ζωές τους; Αρκετοί πιστεύουν ότι άτομα με κινητικά προβλήματα δεν μπορούν να αθληθούν και ότι είναι κάτι επώδυνο για αυτούς. Αυτές είναι οι αρνητικές αντιλήψεις και οι προκαταλήψεις οι οποίες κυριαρχούν στην κοινωνία. Η εμπειρία έχει δείξει ότι άτομα με κινητικά προβλήματα έχουν αναδειχθεί σε σπουδαίους αθλητές τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, ακόμα και σε ευρωπαϊκούς αγώνες. Η θέληση τους σε συνδυασμό με τις ικανότητές τους, έδωσε την αφορμή για τη δημιουργία των παραολυμπιακών αγώνων. Σε αυτή την διοργάνωση περιλαμβάνονται όλα σχεδόν τα αθλήματα αλλά προσαρμοσμένα στις δυσκολίες τους.

              Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, πρέπει όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε ότι  τα άτομα με ειδικές ανάγκες διασκεδάζουν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως όλοι μας. Μπορούν να παρακολουθήσουν τηλεόραση ή σινεμά, να πραγματοποιήσουν  εκδρομές, να συναντηθούν με τους φίλους τους και γενικότερα να κάνουν τα πάντα χωρίς καμία εξαίρεση. Το μόνο το οποίο καλείται να επισημανθεί είναι ότι υλοποιούν κάποια πράγματα με περισσότερη δυσκολία. Αυτοί όμως είναι οι αγωνιστές της ίδιας της ζωής και με επιμονή και θέληση καταφέρνουν τους στόχους τους.