Τετάρτη 9 Μαΐου 2012

Στοχασμένη ψυχαγωγία ή πεζή διασκέδαση;;;


της μαθήτριας της Α΄ Λυκείου Ευαγγελίας Σιαντίδου

            Είναι σύνηθες, στις μέρες μας, ο περισσότερος κόσμος να θεωρεί τις έννοιες ψυχαγωγία και διασκέδαση ταυτόσημες. Στην πραγματικότητα όμως εντοπίζονται ποικίλες διαφορές μεταξύ τους, που δυστυχώς σπάνια γίνονται αντιληπτές από το ευρύ κοινό. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η παιδεία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις ψυχαγωγικές επιλογές των ανθρώπων τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν. Προσωπικά θεωρώ ότι το σχολείο καθώς και η οικογένεια δεν ωθούν, κυρίως τους νέους, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους και ίσως αυτός να είναι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο πολλοί άνθρωποι επιλέγουν σήμερα την διασκέδαση κι όχι την ψυχαγωγία.
            Παρατηρώντας την ετυμολογία των λέξεων ψυχαγωγία και διασκέδαση με βάση την αρχαία ελληνική γλώσσα, συνειδητοποιούμε ότι η λέξη ψυχαγωγία αποτελείται από τα συνθετικά ψυχή και άγω. Μέσω αυτής επιδιώκεται η αγωγή της ψυχής και η ταυτόχρονη απομάκρυνση του ανθρώπου από τα σωματικά, πνευματικά και ψυχικά προβλήματα της καθημερινότητας που τον κουράζουν. Αντίστοιχα, όσον αφορά τη λέξη διασκέδαση αποτελείται από την πρόθεση δια και τη λέξη σκεδάνυμι, η οποία στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει διασκορπισμός, ενώ στη νεοελληνική είναι η ενέργεια του διασκεδάζω, δηλαδή του να περνώ ευχάριστα, συνήθως μέσω της εκτόνωσης. Δυστυχώς δεν είναι αντιληπτό από πολύ κόσμο ότι μέσω της ψυχαγωγίας επιτυγχάνεται ταυτόχρονα και η διασκέδαση, χωρίς βέβαια να πραγματοποιείται και το αντίστροφο.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος καθημερινός Έλληνας προτιμά να παρακολουθήσει μία αμφιβόλου ποιότητας κινηματογραφική ταινία παρά μία θεατρική παράσταση με βαθύτερο στοχασμό, είναι φανερό ότι το θέατρο στις μέρες μας δεν ελκύει τόσο τον κόσμο όσο συνέβαινε στο παρελθόν. Στην αρχαία Ελλάδα, καθώς ο Περικλής, καθιερώνοντας τα «θεωρικά»,  έδωσε τη δυνατότητα στους πιο άπορους να παρακολουθήσουν τραγωδία μίμησιν πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, δηλαδή μια μίμηση πράξης, σημαντική και ολοκληρωμένη η οποία έχει διάρκεια και ποιητικό λόγο, κατά τον Αριστοτέλη που έδωσε τον ορισμό της τραγωδίας. Παράλληλα υποχρέωσε τους Αθηναίους πολίτες να παρακολουθούν θέατρο, μιας και το θεωρούσε απαραίτητο για την παιδεία του ανθρώπου και για την πνευματική του καλλιέργεια.
Ένα από τα σημαντικότερα αρχαία θέατρα κοντά στην περιοχή των Αθηνών ήταν αυτό της Επιδαύρου. Είναι αξιοσημείωτο ότι τέτοιου είδους θέατρα φιλοξενούσαν αποκλειστικά έργα αρχαίων τραγικών ποιητών (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευρυπίδης κ.λ.π.), όπου οι θεατές γνώριζαν εκ των προτέρων την υπόθεση και την έκβαση του έργου -σε αντίθεση με τα σημερινά  τηλεοπτικά σίριαλ και κινηματογραφικές ταινίες, όπου η υπόθεση και το τέλος παραμένουν άγνωστα. Μολονότι ήταν γνώστες της υπόθεσης, οι θεατές κατέκλυζαν κάθε χρόνο το θέατρο και μάλιστα πολλοί από αυτούς δεν κατάγονταν από την Αθήνα, ξοδεύοντας, έτσι, όχι μόνο περισσότερο χρόνο λόγω των μετακινήσεων αλλά και χρήματα.
Ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι παρακολουθούσαν συχνά θεατρικές παραστάσεις ήταν γιατί το θέατρο υπήρξε ένα σημαντικό είδος θεραπευτικής αγωγής, αφού μέσα από τον ποιητικό λόγο επαναπροσδιόριζαν την θέση τους στον κόσμο  και μαθαίνοντας να διαχειρίζονται ζητήματα που ξεπερνούσαν την απλή επιβίωση κατάφερναν να δαμάσουν το χάος.
            Δυστυχώς, στις μέρες μας, ελάχιστοι είναι αυτοί που προτιμούν ως μέσω ψυχαγωγίας θεατρικές παραστάσεις με βαθύτερους στοχασμούς. Δύο σημαντικοί παράγοντες που θα μπορούσαν  να συμβάλλουν ενεργά στη θεατρική παιδεία είναι το σχολείο και η οικογένεια. Βέβαια το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν προωθεί με αποτελεσματικό τρόπο  την ανάπτυξη θεμάτων με πολιτιστικό χαρακτήρα. Αφαιρώντας, έτσι, την δυνατότητα από τους νέους να ασχοληθούν με τον πολιτισμό και να διευρύνουν τους  πνευματικούς τους ορίζοντες τους μέσω του σχολείου, το μέλλον μοιάζει αβέβαιο για την ανάπτυξη της πνευματικής κουλτούρας των ανθρώπων. Επιπλέον, ελάχιστοι είναι αυτοί που θεωρούνται «προνομιούχοι» καθώς η οικογένεια τους έχει την οικονομική δυνατότητα να τους παρέχει ψυχαγωγία υψηλού επιπέδου.
Δυστυχώς, ο σύγχρονος άνθρωπος, ζώντας από κάθε άποψη πιο έντονα από τις προηγούμενες γενιές, αναζητά την πολύπλευρη ικανοποίηση των αισθήσεων του και την επιτυγχάνει μέσω της διασκέδασης, χωρίς να στρέφεται προς το θυμικό του. Δεν ησυχάζει, δεν ηρεμεί, δεν αναπαύεται, παρά σκορπίζεται νομίζοντας ότι διασκεδάζει. Ζει επιφανειακά και του φαίνεται δύσκολο να στραφεί προς τα έσω και να αναζητήσει βαθύτερα νοήματα, ενώ προσδοκώντας μόνο εξωτερικούς σκοπούς, όπως η επιτυχία, ο πλούτος και η καριέρα,  ο εσωτερικός του κόσμος παραμένει φτωχά αναπτυγμένος.
             Εν κατακλείδι, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αλλά και του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος η ψυχαγωγία ,στην εποχή μας , φαντάζει πολυτέλεια. Ίσως για τον Έλληνα του 21ου αιώνα οι επιλογές του στο θέμα της ψυχαγωγίας να είναι απελπιστικά περιορισμένες. Ίσως να μην έχει την δυνατότητα να  επιλέξει τη ψυχαγωγία και να είναι αναγκασμένος να επιλέγει συνέχεια την διασκέδαση. Ή μήπως αρνείται κάτι ποιοτικό γιατί έχει συνηθίσει και αρκείται στην κοινότυπη και φτηνή διασκέδαση;   
                                                                                                      

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου